Corpse Bride

Ο γάμος υπήρξε, ή καλύτερα πάντοτε ήταν κάτι παραπάνω από ένα θρησκευτικό μυστήριο. Ανάλογα με την κοινωνική διαμόρφωση άλλαξαν και οι συνθήκες της τελετής - κοινωνικής εκδήλωσης. Σε εποχές πριν τη σεξουαλική απελευθέρωση, όπως αυτή που αναφέρεται το φιλμ, ο έρωτας δεν ήταν καν προϋπόθεση για την ολοκλήρωση του μυστηρίου. Ο ξενέρωτος χριστιανικός γάμος δε αποτελεί στη βάση του μάλλον την έναρξη του "αυξάνεστε και πληθύνεστε" παρά την εκπλήρωση μιας μεγάλης αγάπης. Ακόμη και σήμερα δεν νοείται έυκολα ανύπαντρη Χριαστιανή μητέρα. Γενικότερα όλα τα ταμπού που περικυκλώνουν την "ιερή" τούτη πράξη έχουν να κάνουν με τη νύφη. Σε κάθε γάμο αυτή είναι η πρωταγωνίστρια: αυτή κοιτάνε αν είναι όμορφη, αυτή να δούνε αν είναι γκαστρωμένη, αυτή να την τάξουμε δουλικό του ανδρός, αυτή να αφήσει την οικογένειά της για να φτιάξει μια καινούργια. Όπως καταλαβαίνετε όταν η νύφη είναι νεκρή υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές...

Τα περί μη χριστιανικότητας του Tim Burton τα έχουμε ξαναπεί και στο Corpse Bride δεν διστάζει να πλάσει έναν ανίερο γάμο. Στην αρχή της ταινίας έχουμε δύο καθώς πρέπει οικογένειες που προσπαθούν παντρεύοντας τα παιδιά τους να περάσουν σε άλλη κοινωνική βαθμίδα. Ο Victor κι η Victoria αν και δεν έχουν ειδωθεί ποτέ είναι προφανώς πλασμένοι ο ένας για τον άλλον. Τι υπέροχα λοιπόν που θα ήταν τα πράγματα αν δεν υπήρχε κι άλλη μία νύφη απ' τον άλλο κόσμο που θέλει με το στανιό τον Victor για αιώνιο σύζυγό της. Υιοθετώντας λοιπόν τις τεχνικές του μιούζικαλ και του stop-motion, o Burton επιστρέφει στον Χριστουγεννιάτικο Εφιάλτη με μια ταινία ανάλογου ύφους και προφανώς παρόμοιας αισθητικής.

Και θα 'ταν έγκλημα αυτή την αισθητική που τον καθιέρωσε να σταματούσε να την υπηρετεί. Το Corpse Bride όπως και οι περισσότερες ταινίες του σκηνοθέτη κάνουν μπαμ από χιλιόμετρα για το ποιος ήταν ο δημιουργός τους. Όλα όσα έχουν αγαπήσει τόσα χρόνια τα Burton-freaks είναι εδώ: η μουντάδα στα χρώματα, οι χλωμές φιγούρες φιγούρες, οι χαρακτηριστικές εμπαιχτικές μουσικές και κυρίως το παραμύθι. Μεγάλος παραμυθάς θα το λέω μέχρι να πεθάνω! Όλα στο σύμπαν της ταινίας είναι παραμυθένια και φυσικά για να τα καταφέρνει τόσα χρόνια αυτά ο Burton έχει εξασφαλίσει τους κατάλληλους σταθερούς συνεργάτες. Εδώ έχει τη βοήθεια του Mike Johnson, που πέρα απ' το ότι κάνει τη δουλειά του ανιματέρ, εξαιρετικός σ' αυτό χρόνια τώρα, βοηθάει και στη σκηνοθεσία. Στη μουσική έχει το μόνιμό του Danny Elfman, να συνθέτει απαλές μελωδίες και ξεσηκωτικά περάσματα. Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε και στους Johnny Depp και Helena Bonham Carter που μεταφορικά και κυριολεκτικά μοιάζουν ερωτευμένοι με την καλλιτενική φύση του σκηνοθέτη. Θα επανέλθουμε όμως στους συντελεστές στη συνέχεια. Ας μιλήσουμε λίγο για τον πραγματικό πρωταγωνιστή του φιλμ...

...Που δεν είναι άλλος απ' το απίστευτης ποιότητας animation. Εκπληκτική δουλειά, λεπτομερέστατη κι απόλυτα πιστή στο δόγμα Burton... Είναι σκηνές που μένεις να χαζεύεις τα επί της οθόνης αναρωτώμενος τι άλλο θα καταφέρουν να κάνουν οι μπαγάσες τώρα που οι τοιαύτου τύπου ταινίες μοιάζουν να εξελίσσονται ραγδαία παρουσίαζοντας μας χρόνο με το χρόνο κάτι αρτότερο. Μοναδική η χρήση των ψηφιακών τεχνικών για την αποτύπωση των κινούμενων μοτίβων. Εκπληκτικά και τα μοντέλα όπως και τα γοτθικά σκηνικά της πόλης που διαδραματίζεται η ιστορία. Πολύ έξυπνα και όμορφα βρήκα και τα παιχνίδια με τις οπτικές γωνίες στις σκηνές με τις μεγάλες αίθουσες (όπως και σ' αυτές που "οι νεκροί περπάτησαν στη γη"), μέσω των οποίων επιτυγχάνεται μια εξπρεσσιονιστική απεικόνιση των τεκτενομένων (ένας φόρος τιμής ίσως;). Γενικά το οπτικό αποτέλεσμα δεν πρέπει να αφήνει κανέναν απογοητευμένο κι ιδίως όσους αρέσκονται στις μικρές παραμυθένιες ιστορίες που αφηγείται κάθε τόσο ο σκηνοθέτης. - Θα 'ταν μεγάλη παράλειψη εκ μέρους μου να μην αναφέρω το ελάχιστο για τις εκπληκτικές σκηνές που ο Victor και η Nύφη παίζουν πιάνο. Ένα μεγάλο εύγε στους συντελεστές.

Εκεί που το πράγμα ξεφεύφγει λίγο είναι ο ήχος. Όχι φυσικά, δεν τρελάθηκα ξαφνικά κι ούτε θα αρχίσω να αναλύω τεχνικές και μίξεις. Το πρόβλημα είναι καθαρά λειτουργικό αφού απ' όλα τα κομμάτια που έκατσε και σκαρφίστηκε ο κατά τ' άλλα συμπαθέστατος Elfman τα μισά αντέχονται. Δυο-τρία μάλιστα που ξεπερνούν το κινηματογραφικό κι αγγίζουν το θεατρικό musical γίνονται ενοχλητικά, όσο τ' ακούς και κάθε 20 δευτερόλεπτα φτάνεις στα ανούσια ρεφρέν χαλάει το όλο feeling. Οι ψιθυριστές φωνές των βασικών χαρακτήρων απ' την άλλη, αν και δίνουν στίγμα δηλώνοντας το ταπείνο κι αδύναμο του χαρακτήρα των ηρώων, δεν ξέρω κατά πόσο θα κρατήσουν τους ενήληκες θεατές της ταινίας. Είναι κομματάκι βάναυσο να ακούς τις εσκεμμένα επιτηδευμένες φωνητικές ερμηνείες των Depp και Carter, που πριν ξεκινήσουν το ντουμπλάζ κάποιος ξέχασε να τους κάνει τα μαθήματα για το πως ανοίγουμε σωστά το στόμα.

Ξεπερνώντας λοιπόν τα όποια (σημαντικά) τεχνικά προβλήματα ας δούμε τι γίνεται στον πυρήνα του φιλμ. Εκεί ο Burton θέλει να συνδέσει τα όσα είπαμε για το γάμο με τα αλλόκοτα πλάσματα του φανταστικού του κόσμου. Είναι γεγονός πως μεγαλώνοντας ο εκκεντρικός δημιουργός ασχολείται με όλο και περισσότερο προσωπικά θέματα. Μέχρι τώρα στις ταινίες του η προσωπική σφραγίδα φαινόταν ξεκάθαρα στην αισθητική και τον αφηγηματικό τρόπο. (Επίσης φαινόταν στις αναφορές του σε αγαπημένους ήρωες τρόμου, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία καθαρά σινεφιλική.) Τα τελευταία του φιλμ παρ' όλ' αυτά μοιάζουν βγαλμένα από τις δικιές του πραγματικές περίεργες ιστορίες. Βέβαια όσο κάνει ταινίες για τον πατέρα του όπως το Big Fish εμάς δεν μας χαλάει καθόλου. Ο άνθρωπος Burton λοιπόν είναι δις χωρισμένος (μία με διαζύγιο την άλλη απλά παράτησε την μνηστή του). Πιστεύω πως τα όσα συμβαίνουν στον Victor τα έχει νιώσει κι ο ίδιος. Να αγαπάς μια κοπέλα αλλά νε γοητεύει και μια άλλη. Η μία πλάσμα γήινο κι η άλλη παραμυθένια... Εσείς ποια λέτε ότι θα διάλεγε; Μπορεί στην ταινία τελικά να επικρατεί το λογικό, αλλά στην ζωή του ο σκηνοθέτης μάλλον την Corpse Bride προτίμησε και τώρα μάλιστα έχει και το παιδί του. Για στεφάνια βέβαια ούτε λόγος, είπαμε και πριν για τις αντιλήψεις του πάνω στα χριστιανικά μυστήρια.

Έχουμε βέβαια και τον μόνιμο προβληματισμό του Burton: πώς θα χωρέσουν τα πλάσματά του στον κόσμο των ανθρώπων; Στις περισσότερες ιστορίες του αυτό είναι και ο βασικός σεναριακός άξονας, απ' τον Ψαλιδοχέρη μέχρι τον "αθώο" Ακέφαλο Καβαλάρη. Κι αυτό το "αθώος" παίζει πάρα πολύ στους ήρωες του σκηνοθέτη, όλοι κάποια στιγμή βρίσκονται παρεξηγημένοι και απομονωμένοι απ' το κοινωνικό σύνολο, για να έρθει ένα παιδί συνήθως, άλλος ένας "αθώος" (όπως εδώ το εγγόνι με το νεκρό παππού του) να τους προτίνει ξανά το χέρι. Στην Νεκρή Νύφη τα πλάσματα του άλλου κόσμου παίρνουν την άτυπη εκδίκησή τους, σηκώνονται απ' την άλλη διάσταση στην οποία ζουν και ξαναεπισκέφτονται την χώρα των ζωντανών. Φυσικά οι άνθρωποι δεν μπορούν να τους δεχτούν κατευθείαν αλλά πλέον τα "τέρατα" έχουν το πάνω χέρι σε ότι συμβαίνει. Παραλίγο μάλιστα να πείσουν κι έναν κοινό θνητό να γίνει ένας απ' αυτούς. Είναι σπάνια η προσύλωση του Burton στον ανύπαρκτο αυτό κόσμο του και ακόμη πιο περίεργο το πόσο πολύ αγαπάει αυτά του τα δημιουργήματα σε σχέση τους υπόλοιπους απλοϊκούς χαρακτήρες του. Ενώ στην επιφάνεια της Γης όλα είναι σκοτεινά και γκρίζα, στην χώρα των Νεκρών υπάρχουν χρώματα και "ζωντανά" μπαρ. Ενώ η μουσική εδώ είναι επί- κι υπό- βλητική, εκεί οι σκελετοί σε χορεύουν ζωηρούς ρυθμούς. Είναι προφανές ότι (όπως κι ο πρώτος ίσως ήρωας του, ο Vincent) ο Burton θα 'θελε να ζούσε κάπου αλλού, στα γοητευτικά γοτθικά του σκηνικά περιτριγυρισμένος απ' τα αποκρουστικά αλλά καλόβολα τέρατά του...

Αυτό το τελευταίο είναι κι ο κυριότερος λόγος που συμπαθούμε τον σκηνοθέτη. Στην πραγματικότητα δεν ξέρω πόσα Corpse Bride ή Nightmare Before Christmas ακόμη θ' αντέξω... Ακόμη χειρότερα έχω ήδη να κουράζομαι απ' την έλλειψη πρωτοτυπίας στις συνεργασίες του (αχ αυτός ο Elfman...). Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τα πάμπολλα animation θαύματα, αν κι ευτυχώς είναι τέτοια η ποιότητα της ταινίας που ξεφεύγει απ' το σωρό. Σίγουρα πάντως αν και λίγο μπουχτισμένοι απ' το όλο σκηνικό δεν μπορούμε να πούμε πως η Νεκρή Νύφη δεν μας άρεσε.

Βαθμός: 6

(The Movies Cult 28-06-06)