Ζητώ συγγνώμη για τη μακρά απουσία στους ελάχιστους που έχουν διαβάσει τα προηγούμενα κείμενα αλλά όπως είχαμε υποσχεθεί επιστρέφουμε με τη "σκηνή-μουσικό πανδαιμόνιο". Έχει μεσολαβήσει ένα μυοχαλαρωτικό καλοκαίρι και μισή εξεταστική (απ' τις δύο του Σεπτεμβρίου), οπότε λάβετε το τρίτο ουσιαστικά μέρος της σειράς σαν προθέρμανση για τη φετινή χρονιά στο Movies Cult. (Ντεφορμέ ο παίκτης με άλλα λόγια...)
Το μακρινό 1991 ο Jean-Pierre Jeunet (σε συνεργασία με τον Marc Caro) παρουσίασε στο ευρύ κοινό την πολύ ιδιαίτερη δημιουργία του Delicatessen. Το μακρινό ξαναλέγω '91 βρισκόμαστε αρκετά χρόνια πριν την ασφυκτική αισιοδοξία της Amelie Poulain και την όποια διαβρωτική επιτυχία προσέφερε στον σκηνοθέτη της. Στο ακόμη πιο μακρινό μέλλον στο οποίο τοποθετείται το Delicatessen τα πράγματα αντιθέτως δεν είναι καθόλου ευοίωνα. Βρισκόμαστε σε μια παλιομοδίτικη κι απομονωμένη πολυκατοικία που στο ισόγειό της λειτουργεί ένα χασάπικο κι εκεί καταφθάνει ο πρωταγωνιστής της ταινίας, ένας πρώην κλόουν, ψάχνοντας στέγη κι εργασία. Στο απαισιόδοξο σύμπαν της ταινίας κουμάντο κάνει ο χασάπης, ιδιοκτήτης ολόκληρου του κτιρίου και αποκλειστικός προμηθευτής των ενοίκων του σε φρεσκότατη και λαχταριστή ανθρώπινη σάρκα. Για όσους δεν έχουν δει την ταινία απλά να αναφέρω ότι οι ήρωες της ζουν σε μια χαοτική εποχή που το κρέας έχει εκλείψει απ' την δίαιτα των ανθρώπων οπότε ένα κομματάκι ανθρώπινο μπούτι μοιάζει κάτι παραπάνω απ' αυτό που ορίζουμε σήμερα γκουρμέ... Τα θύματα του χασάπη είναι είτε οι κακοί του ένοικοι που αργούν να του πληρώσουν το νοίκι (ακόμη και με κάποια ποσότητα από όσπρια) αλλά κυρίως αυτοί που απαντούν στις αγγελίες για προσφορά εργασίας, οι οποίοι αφού πρώτα κάνουν όλες τις αγγαροδουλειές τις πολυκατοικίας καταλήγουν να τεμαχίζονται από ένα γυαλιστερό μπαλτά.
Αφού τελειώσαμε με τη βασική σεναριακή ιδέα πάμε και στα ενδότερα (ένα τέταρτο απ' την έναρξη, για να μπουν τα πράγματα στη θέση τους)... Ο πρωταγωνιστής μας λοιπόν (τον κλόουν ερμηνεύει ο Dominique Pinon - εκπληκτική φυσιογνωμία) με το που φτάνει αρχίζει να δουλεύει σκληρά χρησιμοποιώντας τις ζογκλερικές ικανότητες του για να τα βγάλει πέρα αλλά και για να κερδίσει την συμπάθεια των ενοίκων. Η ζωή των ιδιόρρυθμων κατοίκων της πολυκατοικίας κυλά σχετικά ήρεμα και φτάνουμε στη στιγμή που ο χασάπης σαν άνθρωπος κι αφέντης που είναι αποφασίζει ότι θέλει να συνουσιαστεί. Έχει διαλέξει φυσικά την πιο όμορφη (θα μπορούσε να έχει όποιον γουστάρει) για του ικανοποιήσει αυτή του την ανάγκη. Την ίδια ώρα η κόρη του εξασκείται στο βιολοντσέλο με τη βοήθεια μετρονόμου, μια νοικοκυρά έχει βγει και τινάζει ένα χαλί, δύο αδέρφια προσπαθούν να φτιάξουν τσίγκινα τρύπια τενεκεδάκια στην περίεργη βιοτεχνία τους, ένας άλλος προσπαθεί να φουσκώσει μια σαμπρέλα με την μητέρα του δίπλα να πλέκει ενώ ο πρωταγωνιστής έχει ανέβει σε μια σκάλα και με ένα επιδέξιο ακροβατικό προσπαθεί να βάψει ένα ταβάνι. Γενικότερα οι τριγύρω προσπαθούν να εκτελέσουν καθημερινά καθήκοντα ή ασχολούνται με τα ευγενή χόμπι τους... Και αρχίζει το σεξ... Όσο πιο έντονα κουνιέται ο χασάπης τόσο πιο γρήγορα ενεργούν κι οι πέριξ... Όσο πιο γρήγορα πάλλονται οι σούστες στο κρεβάτι τόσο πιο γρήγορα τινάζεται το χαλί, κουνιέται το δοξάρι και η βούρτσα, το έμβολο της τρόμπας, οι βελόνες πλεξίματος και το διαπασών. Και ο συνουσιαζόμενος όλο και φορτσάρει και δώσ' του οι σούστες και δώσ' του και οι πέριξ! Ώσπου στην κορύφωση κι ενώ όλοι έχουν πάρει φωτιά η συνουσία ολοκληρώνεται θριαμβευτικά, η χορδή στο βιολοντσέλο σπάει, ο κλόουν γκρεμοτσακίζεται και η σαμπρέλα σκάει...
Αισθητικά έχουμε να κάνουμε με μια άψογη σκηνή (όπως συμβαίνει και με ολόκληρη την ταινία). Τα διαδοχικά πλάνα απ' τα διαμερίσματα της πολυκατοικίας, σπριντάρουν μαζί με την ιερή πράξη και απ' τους φυσικούς ήχους τους προκύπτει ένα σπάνιας ποιότητας ρυθμικό, όπως ονομάζεται, μοντάζ και μια μουσικότατη ηχητική σύνθεση. Για όσους δεν θυμούνται ή δεν έχουν δει τη σκηνή να πω ότι είναι κάτι ανάλογο με τις εμβόλιμες κατά ψευδαίσθηση μουσικές σκηνές στις πιο πρόσφατες ταινίες του Kitano (κινηματογραφικά μιλώντας) ή με τα pioneering μιξάζ που έγιναν το ηχητικό background για πολλά μικρά αριστουργήματα του David Byrne (μουσικά μιλώντας).
Πάμε για μια ακόμη φορά στα ενδότερα... Δεν θα σταθούμε στα προφανή. Στην ταινία οι χαφιέδες και ο αφέντης προσπαθούν να ξεπαστρέψουν τον πρωταγωνιστή που τελικά θα σωθεί απ' τους υποχθόνιους "επαναστάτες" που πιστεύουν ότι το φαΐ είναι μόνο για να τρώγεται κι όχι για να πλουτίζουν κάποιοι. Ο χασάπης κάνει ότι του καπνίσει με την ανοχή των καταπιεζόμενων ενοίκων που στο τέλος τους βλέπουμε να γουστάρουν κιόλας... Αλλά αυτά είναι όλα εξόφθαλμα. Γι' αυτό προτιμήσαμε την εκπληκτική αυτή σκηνή στην αναφορά μας στο (εκπληκτικό) Delicatessen που ουσιαστικά συμπυκνώνει όλα τα παραπάνω σε ένα ζωηρό πακέτο με ειρωνικό περιτύλιγμα... Το ότι η μικρο-κοινωνική κατάσταση που περιγράφει το φιλμ έχει σύγχρονη εφαρμογή φαντάζομαι δεν χρειάζεται να σας το πω εγώ, ούτε τα γεγονότα που την εμπνέουν. Σαν γνήσιος κι ελεύθερα σκεπτόμενος Γάλλος λοιπόν ο Jeunet αφενός δεν ανέχεται να τον πηδάνε (συγχωρέστε με για το αγοραίο της έκφρασης) οι "όποιοι" χασάπηδες λυμαίνονται τις φοβισμένες και εύπλαστες κοινωνίες. Πέρα απ' αυτό όμως φαίνεται ότι σιχαίνεται να βλέπει και τους άλλους να λειτουργούν στο ρυθμό που τους επιβάλλει ο κοινωνικός βιαστής τους! Μια τέτοια κατάσταση περιγράφει η εν λόγω σκηνή. Καταλαβαίνω ότι σχεδόν ο οποιοσδήποτε μπορεί να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι θα έχει κάποιον πάνω απ' το κεφάλι του, αλλά δεν θεωρείτε ότι είναι ολίγον τι φρικτό υποσυνείδητα, όπως οι ήρωες τις ταινίας, οι μάζες να δρουν στους ρυθμούς που τους επιτάσσονται απ' τους επιτήδειους; Δεν είναι τραγικό να έχει περάσει στον σημερινό άνθρωπο (που έχει περάσει) το "εγώ θα σε πηδάω (είπαμε συγγνώμη) κι εσύ θα μου κουνιέσαι"; Παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τα παραπάνω άπειρα. Εκλογές έχουμε και οι μικροπολιτικές τακτικές είναι ένα απ' τα πιο χαρακτηριστικά. Τα φτηνά εργατικά χέρια των μεταναστών ένα δεύτερο. Το κακό είναι ότι πέρα απ' αυτά που έρχονται πρώτα στο μυαλό, αν συνεχίσει να το σκέφτεται κανείς το πράγμα διαπιστώνει (ελπίζω έντρομος) ότι το παραπάνω δόγμα έχει περάσει σε όλο το κοινωνικό φάσμα, απ' τη φορολογία και τις τιμές των χιλιοδιαφημιζόμενων προϊόντων supermarket μέχρι τον καταναγκαστικό εθελοντισμό. Η πλύση εγκεφάλου που φρόντισαν να μας κάνουν με τη γέννεση όλων των εις -κρατία καθεστώτων μας έχει οδηγήσει στο θλιβερό αυτό σημείο. Και μπράβο στο Jeunet που το σημειώνει με αυτόν τον τόσο κομψό τρόπο. Δεν είναι τυχαίο ότι όποιος άλλος προσπάθησε να το κάνει κατέντησε σκωπτικός (πάλι "αυτοί" φταίνε).
Υ.Γ.: Λυπάμαι τον κακομοίρη που θα διορθώσει τα ορθογραφικά μου...
(The Movies Cult 03-10-06)
Το μακρινό 1991 ο Jean-Pierre Jeunet (σε συνεργασία με τον Marc Caro) παρουσίασε στο ευρύ κοινό την πολύ ιδιαίτερη δημιουργία του Delicatessen. Το μακρινό ξαναλέγω '91 βρισκόμαστε αρκετά χρόνια πριν την ασφυκτική αισιοδοξία της Amelie Poulain και την όποια διαβρωτική επιτυχία προσέφερε στον σκηνοθέτη της. Στο ακόμη πιο μακρινό μέλλον στο οποίο τοποθετείται το Delicatessen τα πράγματα αντιθέτως δεν είναι καθόλου ευοίωνα. Βρισκόμαστε σε μια παλιομοδίτικη κι απομονωμένη πολυκατοικία που στο ισόγειό της λειτουργεί ένα χασάπικο κι εκεί καταφθάνει ο πρωταγωνιστής της ταινίας, ένας πρώην κλόουν, ψάχνοντας στέγη κι εργασία. Στο απαισιόδοξο σύμπαν της ταινίας κουμάντο κάνει ο χασάπης, ιδιοκτήτης ολόκληρου του κτιρίου και αποκλειστικός προμηθευτής των ενοίκων του σε φρεσκότατη και λαχταριστή ανθρώπινη σάρκα. Για όσους δεν έχουν δει την ταινία απλά να αναφέρω ότι οι ήρωες της ζουν σε μια χαοτική εποχή που το κρέας έχει εκλείψει απ' την δίαιτα των ανθρώπων οπότε ένα κομματάκι ανθρώπινο μπούτι μοιάζει κάτι παραπάνω απ' αυτό που ορίζουμε σήμερα γκουρμέ... Τα θύματα του χασάπη είναι είτε οι κακοί του ένοικοι που αργούν να του πληρώσουν το νοίκι (ακόμη και με κάποια ποσότητα από όσπρια) αλλά κυρίως αυτοί που απαντούν στις αγγελίες για προσφορά εργασίας, οι οποίοι αφού πρώτα κάνουν όλες τις αγγαροδουλειές τις πολυκατοικίας καταλήγουν να τεμαχίζονται από ένα γυαλιστερό μπαλτά.
Αφού τελειώσαμε με τη βασική σεναριακή ιδέα πάμε και στα ενδότερα (ένα τέταρτο απ' την έναρξη, για να μπουν τα πράγματα στη θέση τους)... Ο πρωταγωνιστής μας λοιπόν (τον κλόουν ερμηνεύει ο Dominique Pinon - εκπληκτική φυσιογνωμία) με το που φτάνει αρχίζει να δουλεύει σκληρά χρησιμοποιώντας τις ζογκλερικές ικανότητες του για να τα βγάλει πέρα αλλά και για να κερδίσει την συμπάθεια των ενοίκων. Η ζωή των ιδιόρρυθμων κατοίκων της πολυκατοικίας κυλά σχετικά ήρεμα και φτάνουμε στη στιγμή που ο χασάπης σαν άνθρωπος κι αφέντης που είναι αποφασίζει ότι θέλει να συνουσιαστεί. Έχει διαλέξει φυσικά την πιο όμορφη (θα μπορούσε να έχει όποιον γουστάρει) για του ικανοποιήσει αυτή του την ανάγκη. Την ίδια ώρα η κόρη του εξασκείται στο βιολοντσέλο με τη βοήθεια μετρονόμου, μια νοικοκυρά έχει βγει και τινάζει ένα χαλί, δύο αδέρφια προσπαθούν να φτιάξουν τσίγκινα τρύπια τενεκεδάκια στην περίεργη βιοτεχνία τους, ένας άλλος προσπαθεί να φουσκώσει μια σαμπρέλα με την μητέρα του δίπλα να πλέκει ενώ ο πρωταγωνιστής έχει ανέβει σε μια σκάλα και με ένα επιδέξιο ακροβατικό προσπαθεί να βάψει ένα ταβάνι. Γενικότερα οι τριγύρω προσπαθούν να εκτελέσουν καθημερινά καθήκοντα ή ασχολούνται με τα ευγενή χόμπι τους... Και αρχίζει το σεξ... Όσο πιο έντονα κουνιέται ο χασάπης τόσο πιο γρήγορα ενεργούν κι οι πέριξ... Όσο πιο γρήγορα πάλλονται οι σούστες στο κρεβάτι τόσο πιο γρήγορα τινάζεται το χαλί, κουνιέται το δοξάρι και η βούρτσα, το έμβολο της τρόμπας, οι βελόνες πλεξίματος και το διαπασών. Και ο συνουσιαζόμενος όλο και φορτσάρει και δώσ' του οι σούστες και δώσ' του και οι πέριξ! Ώσπου στην κορύφωση κι ενώ όλοι έχουν πάρει φωτιά η συνουσία ολοκληρώνεται θριαμβευτικά, η χορδή στο βιολοντσέλο σπάει, ο κλόουν γκρεμοτσακίζεται και η σαμπρέλα σκάει...
Αισθητικά έχουμε να κάνουμε με μια άψογη σκηνή (όπως συμβαίνει και με ολόκληρη την ταινία). Τα διαδοχικά πλάνα απ' τα διαμερίσματα της πολυκατοικίας, σπριντάρουν μαζί με την ιερή πράξη και απ' τους φυσικούς ήχους τους προκύπτει ένα σπάνιας ποιότητας ρυθμικό, όπως ονομάζεται, μοντάζ και μια μουσικότατη ηχητική σύνθεση. Για όσους δεν θυμούνται ή δεν έχουν δει τη σκηνή να πω ότι είναι κάτι ανάλογο με τις εμβόλιμες κατά ψευδαίσθηση μουσικές σκηνές στις πιο πρόσφατες ταινίες του Kitano (κινηματογραφικά μιλώντας) ή με τα pioneering μιξάζ που έγιναν το ηχητικό background για πολλά μικρά αριστουργήματα του David Byrne (μουσικά μιλώντας).
Πάμε για μια ακόμη φορά στα ενδότερα... Δεν θα σταθούμε στα προφανή. Στην ταινία οι χαφιέδες και ο αφέντης προσπαθούν να ξεπαστρέψουν τον πρωταγωνιστή που τελικά θα σωθεί απ' τους υποχθόνιους "επαναστάτες" που πιστεύουν ότι το φαΐ είναι μόνο για να τρώγεται κι όχι για να πλουτίζουν κάποιοι. Ο χασάπης κάνει ότι του καπνίσει με την ανοχή των καταπιεζόμενων ενοίκων που στο τέλος τους βλέπουμε να γουστάρουν κιόλας... Αλλά αυτά είναι όλα εξόφθαλμα. Γι' αυτό προτιμήσαμε την εκπληκτική αυτή σκηνή στην αναφορά μας στο (εκπληκτικό) Delicatessen που ουσιαστικά συμπυκνώνει όλα τα παραπάνω σε ένα ζωηρό πακέτο με ειρωνικό περιτύλιγμα... Το ότι η μικρο-κοινωνική κατάσταση που περιγράφει το φιλμ έχει σύγχρονη εφαρμογή φαντάζομαι δεν χρειάζεται να σας το πω εγώ, ούτε τα γεγονότα που την εμπνέουν. Σαν γνήσιος κι ελεύθερα σκεπτόμενος Γάλλος λοιπόν ο Jeunet αφενός δεν ανέχεται να τον πηδάνε (συγχωρέστε με για το αγοραίο της έκφρασης) οι "όποιοι" χασάπηδες λυμαίνονται τις φοβισμένες και εύπλαστες κοινωνίες. Πέρα απ' αυτό όμως φαίνεται ότι σιχαίνεται να βλέπει και τους άλλους να λειτουργούν στο ρυθμό που τους επιβάλλει ο κοινωνικός βιαστής τους! Μια τέτοια κατάσταση περιγράφει η εν λόγω σκηνή. Καταλαβαίνω ότι σχεδόν ο οποιοσδήποτε μπορεί να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι θα έχει κάποιον πάνω απ' το κεφάλι του, αλλά δεν θεωρείτε ότι είναι ολίγον τι φρικτό υποσυνείδητα, όπως οι ήρωες τις ταινίας, οι μάζες να δρουν στους ρυθμούς που τους επιτάσσονται απ' τους επιτήδειους; Δεν είναι τραγικό να έχει περάσει στον σημερινό άνθρωπο (που έχει περάσει) το "εγώ θα σε πηδάω (είπαμε συγγνώμη) κι εσύ θα μου κουνιέσαι"; Παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τα παραπάνω άπειρα. Εκλογές έχουμε και οι μικροπολιτικές τακτικές είναι ένα απ' τα πιο χαρακτηριστικά. Τα φτηνά εργατικά χέρια των μεταναστών ένα δεύτερο. Το κακό είναι ότι πέρα απ' αυτά που έρχονται πρώτα στο μυαλό, αν συνεχίσει να το σκέφτεται κανείς το πράγμα διαπιστώνει (ελπίζω έντρομος) ότι το παραπάνω δόγμα έχει περάσει σε όλο το κοινωνικό φάσμα, απ' τη φορολογία και τις τιμές των χιλιοδιαφημιζόμενων προϊόντων supermarket μέχρι τον καταναγκαστικό εθελοντισμό. Η πλύση εγκεφάλου που φρόντισαν να μας κάνουν με τη γέννεση όλων των εις -κρατία καθεστώτων μας έχει οδηγήσει στο θλιβερό αυτό σημείο. Και μπράβο στο Jeunet που το σημειώνει με αυτόν τον τόσο κομψό τρόπο. Δεν είναι τυχαίο ότι όποιος άλλος προσπάθησε να το κάνει κατέντησε σκωπτικός (πάλι "αυτοί" φταίνε).
Υ.Γ.: Λυπάμαι τον κακομοίρη που θα διορθώσει τα ορθογραφικά μου...
(The Movies Cult 03-10-06)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου