Ο Tim Burton, είναι αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος παραμυθάς που εμφανίστηκε στο καλλιτεχνικό στερέωμα μέσα στη 10ετία του 80. Παρ' ότι υπήρξαν πολλοί να μιμηθεί σκηνοθετικά, στα παραμύθια που σκαρώνει φαίνεται πως προτιμά ήρωες από ένα εντελώς δικό του παράδοξο κόσμο (κόσμος για τον οποίο έχουμε μια σαφή εικόνα αν λάβουμε το έργο του στο σύνολό του, δηλαδή όλες τις ταινίες, τα ποιήματα και τις μουσικές τους). O Batman, αν και ιδιαίτερα σκοτεινός απ' τη φύση του, δεν είναι δημιούργημα αυτού του κόσμου, αλλά προϋπήρχε του Burton. Αυτό που κάνει όμως εδώ ο σκηνοθέτης είναι να «διασκευάσει» τις περιπέτειες του ανθρώπου-νυχτερίδα ώστε να γίνουν κτήμα του. Φτιάχνει λοιπόν κι εδώ ένα παραμύθι κι αφήνει την παραφιλολογία των ηρώων και των comics στην άκρη.
Σαν καλός παραμυθάς ο Burton γνωρίζει πως τα καλά παραμύθια 1.) Εντάσσονται σε ένα ασυνήθιστο σκηνικό είτε αυτό είναι Η Χώρα των Θαυμάτων είτε μια φανταστική αμερικάνικη πόλη που δεν χιονίζει ποτέ, 2.) Έχουν διάφορα ζώα σε σημαίνοντες για την εξέλιξη και το επιμύθιο ρόλους και 3.) Δεν ασχολούνται καθόλου με το Θεό, που είναι υπεύθυνος για μερικά απ' τα πιο άσχημα παραμύθια που ειπώθηκαν ποτέ. Έτσι κι αυτός δημιουργεί ένα μοναδικής αισθητικής Gotham City (Gotham όπως Gothic), όπου το γοτθικό και το μοντέρνο συναντιούνται, η υπερβολές είναι υπέρ-υπέρ-τονισμένες και η παλέτα των χρωμάτων αποκλείει κάθε χαρωπή κι ωχρή απόχρωση για να κρατήσει μόνο τα μουντά, ζωηρά χρώματα. Τέτοιας αίσθησης είναι ακόμα και το ροζ που χρησιμοποιείται (για να μεταλλαχτεί μέσα από την έξοχη σκηνή όπου η απλή και σεμνή γραμματέας μετατρέπεται σε Catwoman στο leather μαύρο). Στο Gotham οι άνθρωποι έχουν μία νυχτερίδα για να τους προστατεύει, ενώ ξαφνικά στη ζωή τους μπαίνει κι ένας μυστηριώδης πιγκουίνος, καθώς και μια αινιγματική γάτα. Όλοι αυτοί βέβαια ανθρωπόμορφοι, αλλά πάντα με τις ζωώδεις τους ιδιότητες πάνω απ' τις ανθρώπινες. Επίσης ο Burton, και στα δύο Batman που γύρισε, μένει μακριά από κάθε θεοποίηση του κεντρικού ήρωα, όπως είχαμε στο Superman, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν το Α και το Ω σε κάθε αναφορά για ταινίες με υπερήρωες των comics. Ο Batman, όπως μας τον παρουσιάζει ο Burton, είναι όντως ο πιο ανθρώπινος απ' το σινάφι των υπερηρώων. Μάλιστα κάπου στο φιλμ, μπερδεύονται εντελώς οι έννοιες του καλού και του κακού, οι μόνοι που είναι αμετακίνητα κακοί ή καλοί είναι οι μοναδικοί κανονικοί άνθρωποι απ' τους χαρακτήρες που εμπλέκονται στη δράση. Ο διπρόσωπος δήμαρχος της Gotham και ο Alfred, ο πιστός butler (και όχι μόνο) του Batman.
Το ότι το Returns ήρθε μετά από ένα πολύ επιτυχημένο πρώτο μέρος, ίσως και να επέτρεψε στον Burton να κάνει ότι θέλει. Η πλοκή παρουσιάζει σαφώς μεγαλύτερο ενδιαφέρον, μερικές εμπορικές αφέλειες του πρώτου μέρους έχουν πλήρως εξαλειφθεί, οι χαρακτήρες είναι κι αυτοί σαφώς περισσότερο ενδιαφέροντες. Αν στο πρώτο μέρος τα πράγματα ήταν ευδιάκριτα με τον Joker να ενσαρκώνει το κακό, εδώ όπως είπαμε είναι περισσότερο πολύπλοκα. Έννοιες όπως η εκδίκηση, η καταπίεση, η διαφθορά, ακόμη και ο ρατσισμός, επιστρατεύονται για να δώσουν όλο το συναισθηματικό φάσμα των ηρώων. Οι συμβολισμοί είναι βαθύτεροι και η άσκοπη δράση περιορισμένη όσο χρειάζεται. Η εμπορική απήχηση βέβαια δεν επιτρέπει την πλήρη αναγωγή του φιλμ σε κοινωνικό σχόλιο (μόνο σαν ρηχό τέτοιο μπορούμε να τη θεωρήσουμε) ή κάτι παραπάνω από ένα διασκεδαστικό παραμύθι, κι αυτό το αναφέρω για να μην παρεξηγηθούν τα όσα γράφω παραπάνω. Η ταινία δεν παύει να είναι μια εύπεπτη ιδιότυπη περιπέτεια και σαν τέτοια πρέπει αρχικά να αντιμετωπιστεί από τον θεατή. Κι αν λάβουμε υπ' όψη μας και τη συνέχεια του σκηνοθετικού έργου του, ο Burton ασχολείται ελάχιστα (όχι καθόλου πάντως) με την κοινωνική πλευρά μιας ιστορίας και προτιμά την ψυχολογία και την δυναμική του μύθου για να περάσει τα μηνύματα του. Δυστυχώς αυτή η εμπορική απήχηση που λέγαμε οδήγησε σε ακόμη δύο συνέχειες (το Batman & Robin και το Batman Forever βεβαίως βεβαίως), πλήρως αδιάφορα και με μοναδικό στόχο το ταμείο.
O Burton λοιπόν εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τις δυνατότητες που του έδινε η ιστορία του comic, για να δημιουργήσει ένα φανταστικό εικαστικό αποτέλεσμα και μια πλήρως διασκεδαστική ταινία. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Από 'κει και πέρα αφήνεται στο θεατή το τι θα προτιμήσει να εκλάβει απ' αυτήν. Για μένα αποτελεί την καλύτερη ταινία που βασίστηκε σε κάποιο comic, κι αποκτά μεγαλύτερη αξία τις μέρες μας που αυτές εμφανίζονται σαν τα μανιτάρια.
Βαθμός: 8.5
(The Movies Cult 08-02-2005)
Σαν καλός παραμυθάς ο Burton γνωρίζει πως τα καλά παραμύθια 1.) Εντάσσονται σε ένα ασυνήθιστο σκηνικό είτε αυτό είναι Η Χώρα των Θαυμάτων είτε μια φανταστική αμερικάνικη πόλη που δεν χιονίζει ποτέ, 2.) Έχουν διάφορα ζώα σε σημαίνοντες για την εξέλιξη και το επιμύθιο ρόλους και 3.) Δεν ασχολούνται καθόλου με το Θεό, που είναι υπεύθυνος για μερικά απ' τα πιο άσχημα παραμύθια που ειπώθηκαν ποτέ. Έτσι κι αυτός δημιουργεί ένα μοναδικής αισθητικής Gotham City (Gotham όπως Gothic), όπου το γοτθικό και το μοντέρνο συναντιούνται, η υπερβολές είναι υπέρ-υπέρ-τονισμένες και η παλέτα των χρωμάτων αποκλείει κάθε χαρωπή κι ωχρή απόχρωση για να κρατήσει μόνο τα μουντά, ζωηρά χρώματα. Τέτοιας αίσθησης είναι ακόμα και το ροζ που χρησιμοποιείται (για να μεταλλαχτεί μέσα από την έξοχη σκηνή όπου η απλή και σεμνή γραμματέας μετατρέπεται σε Catwoman στο leather μαύρο). Στο Gotham οι άνθρωποι έχουν μία νυχτερίδα για να τους προστατεύει, ενώ ξαφνικά στη ζωή τους μπαίνει κι ένας μυστηριώδης πιγκουίνος, καθώς και μια αινιγματική γάτα. Όλοι αυτοί βέβαια ανθρωπόμορφοι, αλλά πάντα με τις ζωώδεις τους ιδιότητες πάνω απ' τις ανθρώπινες. Επίσης ο Burton, και στα δύο Batman που γύρισε, μένει μακριά από κάθε θεοποίηση του κεντρικού ήρωα, όπως είχαμε στο Superman, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν το Α και το Ω σε κάθε αναφορά για ταινίες με υπερήρωες των comics. Ο Batman, όπως μας τον παρουσιάζει ο Burton, είναι όντως ο πιο ανθρώπινος απ' το σινάφι των υπερηρώων. Μάλιστα κάπου στο φιλμ, μπερδεύονται εντελώς οι έννοιες του καλού και του κακού, οι μόνοι που είναι αμετακίνητα κακοί ή καλοί είναι οι μοναδικοί κανονικοί άνθρωποι απ' τους χαρακτήρες που εμπλέκονται στη δράση. Ο διπρόσωπος δήμαρχος της Gotham και ο Alfred, ο πιστός butler (και όχι μόνο) του Batman.
Το ότι το Returns ήρθε μετά από ένα πολύ επιτυχημένο πρώτο μέρος, ίσως και να επέτρεψε στον Burton να κάνει ότι θέλει. Η πλοκή παρουσιάζει σαφώς μεγαλύτερο ενδιαφέρον, μερικές εμπορικές αφέλειες του πρώτου μέρους έχουν πλήρως εξαλειφθεί, οι χαρακτήρες είναι κι αυτοί σαφώς περισσότερο ενδιαφέροντες. Αν στο πρώτο μέρος τα πράγματα ήταν ευδιάκριτα με τον Joker να ενσαρκώνει το κακό, εδώ όπως είπαμε είναι περισσότερο πολύπλοκα. Έννοιες όπως η εκδίκηση, η καταπίεση, η διαφθορά, ακόμη και ο ρατσισμός, επιστρατεύονται για να δώσουν όλο το συναισθηματικό φάσμα των ηρώων. Οι συμβολισμοί είναι βαθύτεροι και η άσκοπη δράση περιορισμένη όσο χρειάζεται. Η εμπορική απήχηση βέβαια δεν επιτρέπει την πλήρη αναγωγή του φιλμ σε κοινωνικό σχόλιο (μόνο σαν ρηχό τέτοιο μπορούμε να τη θεωρήσουμε) ή κάτι παραπάνω από ένα διασκεδαστικό παραμύθι, κι αυτό το αναφέρω για να μην παρεξηγηθούν τα όσα γράφω παραπάνω. Η ταινία δεν παύει να είναι μια εύπεπτη ιδιότυπη περιπέτεια και σαν τέτοια πρέπει αρχικά να αντιμετωπιστεί από τον θεατή. Κι αν λάβουμε υπ' όψη μας και τη συνέχεια του σκηνοθετικού έργου του, ο Burton ασχολείται ελάχιστα (όχι καθόλου πάντως) με την κοινωνική πλευρά μιας ιστορίας και προτιμά την ψυχολογία και την δυναμική του μύθου για να περάσει τα μηνύματα του. Δυστυχώς αυτή η εμπορική απήχηση που λέγαμε οδήγησε σε ακόμη δύο συνέχειες (το Batman & Robin και το Batman Forever βεβαίως βεβαίως), πλήρως αδιάφορα και με μοναδικό στόχο το ταμείο.
O Burton λοιπόν εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τις δυνατότητες που του έδινε η ιστορία του comic, για να δημιουργήσει ένα φανταστικό εικαστικό αποτέλεσμα και μια πλήρως διασκεδαστική ταινία. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Από 'κει και πέρα αφήνεται στο θεατή το τι θα προτιμήσει να εκλάβει απ' αυτήν. Για μένα αποτελεί την καλύτερη ταινία που βασίστηκε σε κάποιο comic, κι αποκτά μεγαλύτερη αξία τις μέρες μας που αυτές εμφανίζονται σαν τα μανιτάρια.
Βαθμός: 8.5
(The Movies Cult 08-02-2005)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου