The Saddest Music in the World

Πάντα ανορθόδοξος ο Guy Maddin και πάντα γοητευτικός. Πολλοί θα πουν επιδειξιομανής, άλλοι ανούσιος και άτσαλος, εγώ θα πω σπουδαίος. Δεν είναι μόνο η εικαστική αναβίωση που επιχειρεί σε κάθε του ταινία.

Απ' τον κανόνα (της αναβίωσης) δεν ξεφεύγει ούτε το Saddest Music in the World (ψιλοελεύθερη μεταφορά του μυθιστορήματος του Kazuo Ishiguro - οι σινεφίλ θα τον θυμούνται απ' τα Απομεινάρια μιας Μέρας) που αφορά σε έναν διαγωνισμό που σκαρφίζεται μια μεγαλοζυθοποιός στα χρόνια της ποτοαπαγόρευσης και ο οποίος εξασφαλίζει 25000 δολάρια στους καλλιτέχνες που θα φτιάξουν την πιο λυπητερή μουσική στον κόσμο. Πρόφαση για να γίνουμε μάρτυρες μιας οικουμενικής "οικογενειακής" τραγωδίας.

Είναι κι αυτό μια ρετροδούρα ολκής (ως συνηθίζει ο Maddin) αφιερωμένη στο σινεμά της εποχής που τοποθετείτε η ταινία, εύκολα παρεξηγήσιμη αλλά επί της ουσίας κινηματογράφος κατευθείαν απ' την πηγή. Ο σκηνοθέτης έχει αυτή τη σπάνια για τα σημερινά δεδομένα ικανότητα να κάνει την ταινία του να φαίνεται άθλος. Όχι ότι δεν είναι, άλλωστε το πρώτο που αναγνωρίζουμε στον Maddin είναι η αγωνία του για το τέλειο κάδρο, η ατέρμονη προσπάθειά του για το καλύτερο πλάνο. Το Saddest γυρίστηκε εξολοκλήρου σε μια παγωμένη αποθήκη του Winnipeg, την γενέτειρά του (τόσο παγωμένη που σε μερικά τραγούδια φαίνονται τα χνώτα των ερμηνευτών). Μέσα σ΄ αυτήν το έξοχο επιτελείο της ταινίας έστησε το εργοστάσιο μπύρας όπου τελείτε ο διαγωνισμός (ψυχρό εξπρεσιονιστικό δημιούργημα), το εξωτερικό περιβάλλον (για τα "εξωτερικά" γυρίσματα) και το σπίτι της οικογένειας Κεντ. Λογικά όλοι όσοι συμμετείχαν στην ταινία πρέπει να κρατούσαν και μια super-8 στο χέρι με αποτέλεσμα άπειρα πλάνα από κάθε πιθανή και απίθανη γωνία λήψης (τα φανταστικά - ή μη πραγματικά αν προτιμάτε πλάνα - και τα τεράστια γκρο υπερτερούν των υπολοίπων στην ταινία). Το αποτέλεσμα, όπως πάντα, ένα εντυπωσιακό αμάλγαμα ετερόκλητων καλλιτεχνικών τάσεων και κινηματογραφικών τεχνικών-τεχνολογιών (απ' το ηθελημένα απών καρέ για να αυξηθεί η ταχύτητα προβολής μέχρι το cinemascope του Luc Montpellier).

Κι απ' το δύσκολο για τους πολλούς σινεματικό κομμάτι περνάμε στην θλίψη, κεντρικό θέμα σε μια εκκεντρική κωμωδία. Ο Maddin βάζει καλλιτέχνες "απ' τα πιο θλιμμένα κράτη του κόσμου" να διαγωνιστούν αλλά τον αγώνα φαίνεται από πριν να τον έχει κερδίσει ο κυνικός Αμερικάνος. Γιουγκοσλαβία (όχι η τυχαία η βασική αντίπαλος και μάλιστα με το φάντασμα του νεκρού παιδιού της να εμφανίζεται συχνά πυκνά στην οθόνη), Σιάμ, Μεξικό και δεν ξέρω εγώ πόσοι άλλοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα απέναντι στον Τσέστερ Κεντ που μπορεί να μην έχει ιδέα από θλίψη και συναίσθημα στη μουσική του (μόνο η ημίγυμνη χορεύτρια του σόου τον νοιάζει) αλλά πηδάει τη διοργανώτρια (μεγαλοβιομήχανο που κινεί τα νήματα). Επειδή μπορεί κι επειδή θέλει να κερδίσει τα πάντα. Προφανώς και την πληρώνει στο τέλος γιατί στα έργα των φαμπιουλιστών ο κυνισμός δεν έχει καμία θέση, το συναίσθημα πρέπει να επιβληθεί οποιοδήποτε κι αν είναι το κόστος (είτε παιδική σημειολογία είτε τραβηγμένες καταστάσεις στο σενάριο). Και ο Maddin είναι απ' τους τελευταίους αγνούς φαμπιουλιστές (άντε απ' τους δικούς μας να βάλουμε και τον Luhrmann) και σαν τέτοιος διαχειρίζεται το πολυεπίπεδο μυθιστόρημα. Δεν σταματάει μέχρι να μαζέψει δάκρυα απ' όλους τους ήρωές του καταγράφοντας τη θλίψη ως αυτοσκοπό. Κι όλα αυτά σε μια κωμωδία... Μπράβο του...

Y.Γ. Παραδόξως λειτουργικότερο όλων βρήκα τον χαρακτήρα της Maria de Medeiros-Narcissa. Είμαι άραγε ανώμαλος ή συμφωνεί κανένας άλλος μαζί μου;