Ένας νεαρός μαθητής ξεκινά την αναζήτηση για μια φίλη που τον πήρε τηλέφωνο λίγο πρίν εξαφανιστεί διά παντώς. Αρωγός του σ’ αυτήν την περιπέτεια ένας φίλος και συμμαθητής που φαίνεται να κατέχει γνώσεις και πρόσβαση στα μυστικά της κλειστής κοινωνίας του σχολείου όπου φοιτούν. Μόλις ξεπεράσει το πρώτο επικίνδυνο στάδιο ο Brendan βρίσκεται μπλεγμένος σε συμμορίες που διακινούν ναρκωτικά και σκοτώνουν βιώνοντας από πρώτο χέρι τον μικροσκοπικό υπόκοσμο της σχολής του.
Η παραπάνω λιτή ιστορία εμπλουτισμένη από γοητευτικούς αλλά και υπερβολικούς χαρακτήρες λειτουργεί θαυμάσια ως προς την ανάπλαση μιας ξεχασμένης νουάρ αισθητικής, που σημειωτέον πολλά απ’ τα σύγχρονα και πλήρως ενταγμένα στο είδος φιλμ δεν κατάφεραν να την δώσουν. Γιατί νουάρ δεν είναι μόνο η φωτογραφία και οι χαρακτήρες… Πάντα θεωρούσα ότι απ’ τα «λαϊκά» είδη του κινηματογράφου, τα πρωταρχικά και τα απαραίτητα είδη δηλαδή γιατί ο κινηματογράφος ήταν και θα μείνει η κατεξοχήν λαϊκή απ‘ τις 7, το φιλμ-νουάρ παρουσίαζε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη φόρμα και στη χαρακτηριολογία. Θέλετε επειδή το οικειοποιήθηκε ολοκληρωτικά ένα ολόκληρο έθνος και το μπόλιασε με τις ανησηχίες μιας σκοτεινής, όπως και η ατμόσφαιρά του, εποχής, θέλετε επειδή το θέμα είναι πάντα ελαφρό και το αποτέλεσμα κατά κανόνα διττό, θέλετε επειδή το να φτιάξεις ένα σωστό και μη τυπικό μυστήριο αποτέλεσε την ύψιστη πρόκληση για πολλούς απ’ τους κορυφαίους σκηνοθέτες της εποχής που μεσορανούσε το είδος (και κατ‘ επέκταση τους ηθοποιούς που ανέλαβαν κατά καιρούς το ρόλο του ντετέκτιβ)… Το σίγουρο είναι πάντως ότι το καλό νουάρ αποτελεί, κι έχω αποδείξεις γι’ αυτό το σημείο τομής στο γούστο όλων των κινηματογραφόφιλων.
Ε λοιπόν ποιος θα μου το ’λεγε ότι το σωστό νουάρ εν έτει 2006 δεν θα το βρίσκαμε στην απαράμιλη τεχνική του DePalma αλλά στο ντεμπούτο του Rian Johnson… Απαλλαγμένο το Brick απ’ όποια σοβαροφάνεια χαρακτήριζε τους προγόνους του είδους τού 50 και βάλε χρόνια πριν παίρνει το τρίπτυχο ερευνητής-έγκλημα-femme fatale και το τοποθετεί σε ένα σύγχρονο σχολείο. Γιατί; Επειδή αφενός οι εποχές έχουν αλλάξει και η αυθεντική προβληματική δεν έχει θέση πια στο αμερικάνικο σινεμά (και σ’ αυτό φταίνε οι δημιουργοί του σήμερα) κι αφετέρου επειδή κατά το σκηνοθέτη και τον πρωταγωνιστή τα μαθητικά χρόνια είναι πολύ διαφορετικά απ’ αυτό που βλέπει το κοινό στις «νεανικές ταινίες» και χαρακτηρίζονται από μια σκληρότητα που αδυνατούν να καταλάβουν οι αναπολούντες τη δικιά τους εποχή σύγχρονοι μεσήλικες. Και το παραπάνω σεναριακό κολπέτο αποτελεί την πρώτη σημαντική νίκη του Brick έναντι του υπόλοιπου αμερικάνικου συφερτού.
Η δεύτερη είναι η κλασικίζουσα απεικόνιση ενός κλασικού όπως το Γεράκι της Μάλτας, της πρώτης ίσως πραγματικά μεγάλης νουάρ παραγωγής. Ολόκληρη η ταινία αποτελεί μια απ’ ευθείας αναφορά στο Maltese Falcon. Σαν σύλληψη αυτό δεν είναι κάτι νέο αλλά… Το νέο-νουάρ που προαναγγείλαμε στην αρχή καθορίστηκε απ’ τους κύριους εκπροσώπους του στα 90’s (και λέγοντας κύριους εννοούμε μάλλον τους Coen) σαν μία φιλμική μίξη σαρκασμού, κυνισμού και χιούμορ. Ε λοιπόν το Brick αφήνει στην άκρη τις πλάκες, αν και έχει χιουμοριστική αφετηρία και αστεΐζουσα ροή και μορφή στο λόγο, και καταλήγει μια πολύ αυθεντική ταινία κι αυτό χάρη στην θρησκευτική προσήλωση στους κανόνες. Όλα τα στερεότυπα είναι εδώ αλλά αρκετά χρόνια νεότερα. Ο αναπάντεχα εξαίρετος Joseph Gordon-Levitt ενσαρκώνει ένα φιλμικό ανάλογο της άφταστης κλάσης του Humphrey Bogart, οι γυναίκες δηλητήριο αλωνίζουν στο παρασκήνιο της ιστορίας, μια σειρά από αλλόκοτους γκάνγκστερ εντείνουν τον βαθύ σαρκαστικό σχόλιο για τα οργισμένα νιάτα και ένα τούβλο αντικαθιστά το διαμάντι. Μπορεί οι Coen να έφτιαξαν μια ολόκληρη σχολή με το σινεμά τους αλλά, αν και φτωχό σε ποιότητα, το ειδολογικώς τεχνικά άρτιο Brick αποτελεί το ορθότερο νουάρ που είδαμε εδώ χρόνια στην μεγάλη οθόνη.
Πως επιτυγχάνεται τώρα αυτή η ορθότητα πέραν της σωστής θέσης των ηρώων. Αρχικά συμβάλλουν τα άδεια ντεκόρ και οι κλισέ λήψεις ποτισμένες απ’ την ζάλη της αϋπνίας του πρωταγωνιστή (ο οποίος παίρνει πάνω του ολόκληρη την ταινία - δεν υπάρχει σκηνή που να μην είναι μέσα). Καπνός τσιγάρων, χαλαρή μουσική και τα ρέστα. Οι καταφενέστατα επιτηδευμένοι διάλογοι και οι ανάλογες ερμηνείες, βγαλμένες κατευθείαν απ’ τα 50’s. Ένα καλοστημένο μυστήριο με θύτες και θύματα να μπερδεύονται διαρκώς. Ένα κάρο ερασιτεχνισμοί όπως η απλοϊκή και σπουδαστική χρήση των 4 βασικών πλάνων (δείτε και τις photo) που καταδεικνύουν το πόσο πιστός μαθητής υπήρξε ο Johnson στη σχολή που τέλειωσε. Στην πραγματικότητα πέρα από την πρωτότυπη ιδέα (και την ερμηνεία του Levitt) δεν υπάρχει τίποτα το καλοφτιαγμένο σ’ αυτήν την ταινία, απλά πολλοί ξεχασμένοι «ορισμοί» τέλεια χρησιμοποιημένοι. Φυσικά αυτοί δεν συνιστούν ολοκληρωμένο και κατ’ ανάγκην καλό κινηματογράφο αλλά για τον τύπο ταινίας που εξετάζουμε το Brick αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη. Επιστροφή στις ρίζες από έναν 30άρη κάτι που κανονικά θα έπρεπε να είχαμε δει εδώ και χρόνια από άλλους πρωτοκλασάτους σκηνοθέτες. Ίσως τελικά στις Μαύρες Ντάλιες της σημερινής κινηματογραφίας να μην χωράνε υπογραφές και σασπένς. Ίσως οι μεγάλοι Αμερικάνοι σκηνοθέτες του παρελθόντος να είχαν δίκιο που θεώρησαν το νουάρ ένα δύσκολο είδος παρά τις απλοϊκές του φόρμες (εδώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ο ενικός αφού τα «μαύρα» αριστουργήματα χρησιμοποίησαν όλα την ίδια φόρμα). Και για να πω και το παράπονο μου ίσως ο Welles ήταν ο καλύτερος όλων για εκείνο το απίστευτο Touch of Evil…
To Brick φυσικά δεν φτάνει σε τέτοια μεγέθη αλλά μένει να θαύμαζει παρέα με μας με έναν ευχάριστο και για μια αρκετά μεγάλη μερίδα του κοινού ψυχαγωγικό τρόπο… Πιθανολογώ ότι η νέα γενιά αγκάλιασε αυτό το φιλμ επειδή έχει ακούσει αλλά δεν έχει δει μέχρι τώρα κάτι ανάλογο… Για τους υπόλοιπους πιστούς ακολουθητές που βλέπουν στα ασπρόμαυρα, βουτηγμένα στο πηχτό καπνό ενός τσιγάρου όνειρά τους μια μοιραία ύπαρξη να τους ταλαιπωρεί το Έγκλημα στο Κολέγιο (ελληνικός άθλιος τίτλος) κρίνεται απαραίτητο. Κι ας ελπίσουμε ότι από Τούβλο θα γίνει θεμέλιος λίθος για την αναγέννηση του πιο αγαπημένου των ειδών…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου