Burn After Reading

Μετά τον καλλιτεχνικό και εισπρακτικό θρίαμβο του No Country For Old Men οι αδερφοί Κοέν επιστρέφουν στην κωμωδία για να κλείσουν με το Burn After Reading την rabelaisoise τριλογία των "ηλιθίων".

Σερβίροντας για πολλοστή φορά την μηδενιστική τους ειρωνία και ακόμη ένα απολαυστικό σετ χαρακτήρων δημιουργούν μια κατασκοπευτική σάτιρα που λοξοκοιτάζει στο Fargo και τον Μεγάλο Λεμπόφσκι. Το Καυτό Απόρρητο μοιάζει η πιο εύκολη ταινία στην καριέρα των δαιμόνιων αδερφών. Αναπαράγει τους ίδιους μηχανισμούς με τις προηγούμενες, τα βασικά σημεία στο σενάριο εμφανίζονται κατ' επανάληψη. Το μόνο που χρειάζεται είναι κάτι να γίνει και να εκκινήσει η ιστορία. Έτσι το mcguffin ενός ψηφιακού δίσκου εισβάλλει στην πλοκή και την διαλύει. Mguffin για τους ήρωες όχι για τον θεατή, οτιδήποτε προσπαθούν να ανακαλύψουν οι βλάκες των Κοέν είναι εμφανές ή δεδομένο για εμάς. Έτσι ο ηλίθιος στο πανί γίνεται ακόμη ηλιθιότερος για την αίθουσα. Ο κόσμος γελάει με τους ηλίθιους οπότε η υπερμεγέθης ηλιθιότητα του κοενικού ήρωα δεν θα μπορούσε παρά να είναι ένα απ' τα πιο αστεία πράγματα που μπορούν να σου συμβούν.

Mister Lonely

Όσο θυμάμαι τον Harmony Korine του Gummo, των ερασιτεχνικών λήψεων και της σαρωτικά ποιητικής διάθεσης, τόσο πιο εύκολο είναι να εξηγήσω την καθολική αποτυχία του Mister Lonely. Στην καινούργια του ταινία ο σκηνοθέτης αναζητά στουντιακές αρετές. Πειραματίζεται με αυτό που για όλους τους άλλους και τον θεατή είναι από δεδομένο ως κορεσμένο (φορμαλιστικά πάντα). Γενικά κάνει σινεμά πέρα απ' τις δυνάμεις του.

Ο Korine υπήρξε (και είναι ακόμα δηλαδή) ένας εξαίρετος σεναριογράφος. Η ιδέα πίσω απ' τον Mr. Lonely είναι επίσης εξαιρετική. Σε μια κοινωνία που ζει απ' τα πρότυπα τι γίνεται όταν φτάσουμε στο μεταίχμιο της κατάστασης; Τι γίνεται όταν πιστέψουμε οριστικά πως μπορούμε να γίνουμε κάποιοι που ποτέ δεν υπήρξαμε και τι θα συνέβαινε αν γνωρίζαμε πως μπορούμε να καταφέρουμε το αδύνατο, σε ένα πολύ προχωρημένο επίπεδο ανάγνωσης που ενισχύει η ιστoρία του Herzog με τις καλόγριες που φουντάρουν απ' τα 20.000 πόδια χωρίς αλεξίπτωτο... Ένας σωσίας του Michael Jackson γνωρίζει σε ένα γηροκομείο μια Marilyn Monroe. Τον καλεί σε ένα πύργο στη Σκοτία όπου διάφοροι σωσίες διασήμων (σκόπιμα κανένας απ' αυτούς επιτυχημένος) συμβιώνουν και ετοιμάζουν μια μουσική παράσταση. Mοιραία οι κάτοικοι του πύργου παρουσιάζουν στη συμπεριφορά τους χαρακτηριστικά του προσώπου που υποδύονται. Ο Lincoln ηγετικός και δίκαιος αλλά γίνεται καμιά φορά σκληρός, ο Chaplin είναι γυναικάς, η Βασίλισσα είναι διακοσμητική και πάει λέγοντας...

Χρησιμοποιώντας τους σωσίες το σενάριο δίνει διάσταση σε έναν δυσλειτουργικό κοινωνικό πυρήνα. Όλα τα μέλη του ασκούνται ώστε να γίνουν η δυνατόν καλύτερη απομίμηση. Οι βιωτικές ανάγκες και η ικανοποίησή τους δεν είναι προτεραιότητα. Το βέλτιστο και το ιδανικό λοιπόν είναι να φτιαχτεί το θέατρο και να πετύχει η παράσταση. Είναι η απόλυτη τυποποίηση σύμφωνα με τον σταρ-πρότυπο. Όταν όμως στον κόσμο είστε μόνον εσύ και το απλησίαστο πρότυπο σου ή το ακόμα πιο μακρινό πρότυπο του δίπλα, στην ουσία είσαι μόνος. Τη στιγμή που οι αυταπατούμενοι performers της παρακμιακής μουσικής παράστασης έρχονται αντιμέτωποι με αυτή την πραγματικότητα τελείται η αυτοκαταστροφή τους. Η Marilyn Monroe της Samantha Morton (απολύτως ταυτισμένα) αυτοκτονεί. Ο Michael Jackson του Diego Luna τα παρατάει και εμφανίζεται... πολίτης σε ένα καρναβάλι. Οι καλόγριες που πίστεψαν ότι ο μεγαλοδύναμος τις δοκιμάζει και τις βάζει να πηδάνε από αεροπλάνα, τιμωρούνται για την αλαζονεία της εκκλησίας τους όταν πάνε να παρουσιαστούν ως κοσμικό γεγονός στον Πάπα. Η επιτυχία της παράστασης θα ισοδυναμούσε με θαύμα πίστεως, τα θαύματα όμως δεν είναι αληθινά.

Το Mr. Lonely είναι μια σφοδρά απαισιόδοξη παραβολή. Όχι επειδή έχουμε ανάγκη στα θαύματα και μας ακυρώνει το δικαίωμα να πιστεύουμε σ' αυτά, αλλά γιατί στερεί απ' τους χαρακτήρες την ατομικότητά τους. Η γενίκευση αποκαλύπτει μια απαράδεκτα θλιβερή διαπίστωση. Θα τη συγχωρούσαμε αν το σχόλιο δεν έφτανε τόσο παρωχημένο στο πανί. Η ποιητική γραφή του Korine καταστρέφεται στο ντεκουπάζ για να εκφυλιστεί σε αφηρημένη τέχνη με την μισο-συμβατική μισό-direct κινηματογράφιση. Ολόκληρο το φιλμ είναι γεμάτο με ημιτελείς ιδέες, όπως ο τεμαχισμός σε κεφάλαια με τίτλους τραγουδιών του Michael Jackson ή το original Μister Lonely που ακούγεται στην αρχή και στο τέλος αλλά επί της ουσίας δεν παρουσιάζει καμία λειτουργικότητα. Το επαγγελματικό μοντάζ είναι τουλάχιστον καταστρεπτικό ειδικά για το συναίσθημα (η ταινία παρά τις φιλότιμες πρσπάθειες των ηθοποιών είναι κατάψυχρη). Η μηδαμινή της συνοχή καθιστά πολύ δύσκολη την παρακολούθησή της, είναι πολύ δύσκολο να ακολουθήσεις τις λεπτές αποφύσεις της βασικής πλοκής μέχρι το τέλος. Όσοι λίγοι φτάσουν αφοσιωμένοι ως εκεί ίσως αποζημιωθούν γιατί πέραν της δεδομένης απειρίας του ο Korine παραμένει ένας απ' τους πιο ενδιαφέροντες ανθρώπους του αμερικάνικου ανεξάρτητου σινεμά κι ένας προκλητικότατος πλανοθέτης.